Olfaktoryczna geneza  - grupa bzu

Do grupy bzu która zalicza się do kompozycji jednokierunkowej która charakteryzuje się tym, że przebija w nim jeden określony zapach: pojedynczego kwiatu czy kompleksu, trawy, olejku eterycznego. Do grupy bzu można zaliczyć przede wszystkim następujące zapachy: bez, konwalia, kwiat lipy, wiciokrzew, oparte na bazie pokrewnych sobie zapachowo terpineolu, linalolu i hydroksycytronelalu z których możesz stworzyć swoje własne perfumy. Zgodność zapachowa tych trzech substancji jest podobnie pełna jak zgodność olejku paczulowego i wetiwerowego. Bez (Lilak), kwiaty krzewu Syringa vulgaris. Rozróżnia się następujące ważniejsze typy bzu: francuski, turecki, perski i biały. Zasadniczym typem jest bez francuski, pozostałe typy opierają się na jego bazie. Poza zasadniczą nutą bzu francuskiego główne różnice zapachowe w innych typach bzu polegają na przewijaniu się następujących ubocznych tonów: w tureckim bzie kumaryny, w perskim — fiołka oraz waniliny i w białym – sandału.

Zapach bzu, nie zawsze dawało się uzyskać jego pełny bukiet i oddać wytworność, soczystość, pikantność, pełnię i ,chłodek", które charakteryzują świeży kwiat.  Praca kompozytora/perfumiarza została znacznie ułatwiona od czasu wprowadzenia terpineolu, zasadniczego nosiciela charakterystycznego zapachu bzu. W celu uzyskania dobrych rezultatów terpineol powinien być w najwyższym gatunku.

Zasadnicza nuta terpineolu jest jednak zbyt mało charakterystyczna i dlatego do kompozycji dodaje się hydroksycytronelalu, nadającego zapachowi wyrazistość. Jednakże ten ostatni wprowadza ostrą nutę zieleni, która należy koniecznie zmiękczyć. Uzyskuje się to przez dodanie heliotropiny. W celu nadania mieszaninie słodkiej nuty dodaje się kompozycji Jaśmin, a dla timbre'u (barwy) odrobinę aldehydu fenylooctowego, olejku ka mangowego i nieco p-metoksyacetofenonu lub undekalaktonu (tzw. ald. C14). Uzyskuje się w ten sposób kompozycję Bzu francuskiego.

Ten typ kompozycji nadaje się do wód kolońskich, kremów i lotionów. Bardziej okrągły i wykończony zapach bzu francuskiego można uzyskać w następujący sposób. Do mieszaniny terpineolu i hydroksycytronelalu dodaje się octanu benzylu, który nadaje świeżość i delikatność. W celu nadania kompozycji słodyczy dodaje się heliotropiny kryst. i aldehydu anyżowego. W celu zmiękczenia mieszaniny obu kompleksów dodaje się róży sztucznej. W końcu nutę zapachową bzu wykańcza się zmieniając barwe mieszaniny przez dodanie niewielkiej ilości mieszanki, składającej się z sztucznego olejku neroli, aldehydu fenylooctowego i p-metoksyace tofenonu. Ostatni kompleks, wpływający na soczystość i upiększenie kompozycji, powinien być gorzki i twardy, przypominać nieco gorzkie migdały i kwiat brzoskwini oraz zawierać nutę dość wyraźnie wyczuwalną w bzie.

Jeśli powyższą kombinację chce się zastosować aby stworzyś swoje wymarzone perfumy, to należy ją nieco zmienić. Dość ostry zapachowo octan benzylu należy całkowicie lub częściowo zastąpić tą samą ilością dobrego sztucznego jaśminu, a jeszcze lepiej – dodatkiem choćby niewielkiej ilości naturalnego olejku jaśminowego które wykorzystujemy do projektowania perfum. Część takowego kompleksu mającego nieco „chemiczny" zapach należy zastąpić waniliną. Różę sztuczną należy częściowo zastąpić naturalnym olejkiem różanym, a sztuczny olejek neroli – naturalnym lub, jeszcze lepiej, olejkiem absolutnym kwiatu pomarańczy. W celu utrwalenia mieszaniny dodaje się nieco żywicy benzoesowej a w charakterze synergenta – cybutu.

Wprowadzenie do kompozycji izoeugenolu i alkoholu cynamonowego wybitnie zbliża zapach kompozycji do zapachu świeżo zerwanego bzu francuskiego. Izoeugenol daje przyjemny odcień, alkohol zaś cynamonowy - wibracje i „żar". W dobrej kompozycji bzu powinno się odczuwać dużą świeżość oraz pewnego rodzaju chłodek i dlatego perfumy takie chciałoby się wdychać jak najgłębiej, jak to ma miejsce przy wąchaniu zapachu świeżego kwiatu. W podanych wyżej kompozycjach bzu, nuta jaśminu została wprowadzona do górnego rejestru, a nie do harmonicznego wypełnienia, z tego względu, że zapachy terpineolu i hydroksycytronelalu są zbyt głuche i mgliste i nie mają nuty prawdziwie kwiatowej.

Akord Kwiatów lilaku nazywanego również bzem spotkamy w  Aventus for Her od Creeda, Lilac Love Woman od Amouge, Dama Bianka od Casamorati

 Konwalia (kwiaty rośliny Convalaria mayalis). Wiele dekad temu perfumy o zapachu konwalii zaliczane były do najpopularniejszych. Uzyskanie zapachu konwalii sprawia pewne trudności ze względu na delikatność i specyficzną nutę tego kwiatu. Z chwilą ukazania się na rynku linalolu (którego często używamy do tworzenia perfum), terpineolu, a w szczególności hydroksycytronelalu otrzymywanie dobrego zapachu konwalii zostało w znacznym stopniu ułatwione. Do tego czasu uzyskiwano dość dobry zapach konwalii przez łączenie zapachu fiołka, bzu, jaśminu i róży. Jako podstawa zapachu konwalii służy dzisiaj hydroksyeytronelal, który się dopełnia i zmiękcza linalolem i terpineolem. Hydroksyeytronelal odznacza się specjalną tłustością i zieloną nutą; jako dolny rejestr dobry jest olejek ylangowy, a jako harmoniczne wypełnienie elementy róży, jaśminu, kwiatu pomarańczy, tuberozy, akacji, fiołka jak również wanilina, octan fenyloetylu, czasami zaś olejek kardamonowy i kolendrowy. Synergentami są piżmo, cybet i ambra, utrwalaczami żywica benzoesowa, labdanum i balsam toluański.
Dużo bardziej wytworny i wykończony jest zapach konwalii, do którego wprowadzi się nuty kwiatowe jaśminu, kwiatu pomarańczy i róży.

Akord konwali jest bardzo popularny i znajdziemy go w Diamond Jubile Bouquet od Grossmith,  Delina od Parfums De Marly, Meliora od Parfums De Marly, Jardin de Marie-Antoinette od Olibare,  Spirito Fiorentino od Tizano Terenzi,  Cassiopea od Tizano Terenzi, 1804 George Sand od Histories de Perfums, Gold Woman od Amouge

Cyklamen (kwiaty rośliny Cyclamen europaeum, Cyclamen persicum). W cyklamenie wydziela się na początku świeża nuta kwiatowa, nieco przypominająca konwalię i podkreślona nutą korzenną. Równocześnie lekko się ujawnia świeża nuta ziemista i w miarę ulatniania się jej zapach korzenny jest coraz mocniejszy. Zapach o charakterze kwiatowym podkreślony zapachem korzennym utrzymuje się dość długo. W późniejszym stadium dochodzi do obydwu zapachów nuta żywiczna, która pozostaje już do końca. Komponowanie zapachu cyklamenu ma następujący przebieg. Świeży, pierwotny ton – to hydroksycytronelal. Aby zmiękczyć jego ton, często zbyt świeży i tłusty, dodaje się róży lub jaśminu. Jako baza o ciepłym tonie działają kompleksy fiołka. Drugorzędny ton, korzenny, przechodzący w żywiczny, nadaje labdanum i salicylan amylu, oparte na nucie hydroksycytronelalu. 

W porównaniu z różnymi koncepcjami przepis należy nieco zmienić, głównie w kierunku zmiany syntetycznych substancji naturalnymi, wprowadzeniem irysa, zaokrąglającego nutę fiołka, oraz wprowadzeniem synergenów (piżma i cybetu); w rezultacie otrzymuje się zapach delikatniejszy, trwalszy i bardziej wytworny.

Cyklamen występuje w Ciel Woman od Amouge, Editiona Rare Vidi od Histories De Parfums,  Erolfa od Creed

Kwiat lipy (lipa Tilia grandifolia, Tilia parvifolia). Zapach kwia tu lipowego jest soczysty, miodowy, nieco szorstki, słodki i odurzający. Zapach ten jest rzadko otrzymywany na bazie prawdziwego produktu, niemal zawsze uzyskuje się go z syntetyków. Jako baza służy mieszanina terpineolu z kwiatem pomarańczy (olejek neroli, petitgrain, antranilan metylu) lub hydroksycytronelal na swoistej kwiatowej bazie. Jednakże dodatek naturalnego ekstraktu kwiatu lipy nadaje zapachowi wrażenie naturalności. Zapach ten może służyć jako przykład szerokiej, niemal niczym nie skrępowanej stylizacji zapachu kwiatowego.

Kwiat lipy znajdziemy w Un Parfum d'Ailleurs et Fleurs od The Different Company, La Belle Hellene od MDCI Parfums

Wiciokrzew (kwiaty rośliny Lonicera caprifolium). Zapach wiciokrzewu bardzo rzadko stosuje się samodzielnie, natomiast często wchodzi on w skład innych kompozycji. Tłumaczy się to tym, że zapach wiciokrzewu, chociaż jest charakterystyczny, nie jest jednak pełny ze względu na brak dolnego rejestru, a przez wprowadzenie go, kompozycja odbiega zapachowo od pierwowzoru i przybiera charakter ,,fantazyjny". Z wiciokrzewu uprawianego w środkowej Francji uzyskuje się olejek eteryczny w drodze ekstrakcji i enfleurage'u. Zasadniczą nutę zapachu - silnie zieloną, uzyskuje się na bazie hydroksycytronelalu, złagodzonej linalolem i kompozycjami różanymi. Olejek neroli i tuberoza podkreślają ton charakterystyczny, który dopełnia wanilina, niewielka ilość narcyza (fenylooctan p-krezylu) i aldehyd anyżowy. Na tej bazie można przygotować dobrą kompozycję dla perfum. Należy tylko sztuczne olejki kwiatowe zastąpić naturalnymi i podkreślić zasadniczą nutę dodatkiem piąma naturalnego, ambretowego i ketanowego.

Nutę wiciokrzewu spotkamy w Casamorati Gran Ballo od Xerjoff, Prudence od Parfum Paris

Źródło: Technologia Perfumerii, R.A. Fridman